پای سهام‌داران روی پوست موز!  

به گزارش بورس‌نیوز؛ احتمالاً بسیاری از شما سهام‌داران و سرمایه‌گذاران عزیز متوجه نوسانات محدود و حجم پایین معاملات در ماه‌های اخیر شده‌اید.

در شرایطی که بسیاری از کارشناسان، همچنان بازار سرمایه را به‌عنوان جذاب‌ترین گزینه سرمایه‌گذاری در سال جاری و سال آتی می‌دانند، به چه دلیلی تحرکات مثبت و معاملات چشمگیری را در بازار سرمایه کشور شاهد نیستیم؟

چرا خبر‌های به‌اصطلاح با اهمیتی نظیر تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت‌ها، خارج‌شدن قیمت‌گذاری خودرو از وظایف شورای رقابت و... تنها تأثیراتی کوتاه‌مدت و چندروزه را بر بازار سرمایه دارند؟

چرا با وجود این که بسیاری از شرکت‌ها در صورت‌های مالی دوره‌ای خود، اطلاعاتی از رشد نرخ‌های فروش و سودآوری را منتشر می‌کنند، همچنان شاهد عدم رغبت سرمایه‌گذاران به خرید سهام هستیم؟

آنچه در بازار روز‌ها و ماه‌های اخیر واضح و مبرهن است، رد پای ترس در معاملات و احتیاط بیش از حد سرمایه‌گذاران است. ترس و واهمه‌ای که از نظر نگارنده، نه‌ تنها مبتدیانه نیست؛ بلکه دارای ریشه‌های عمیق منطقی و واقع‌بینانه است.

امیدواریم این رسانه و نگارندگان متهم به‌نقد بودن و منفی‌بافی در بازار سرمایه نشود چرا که بسیاری از قدیمی‌های بازار می‌دانند که ما فعالین همیشگی بازار سرمایه، ممکن است در برهه‌های مختلف زمانی و باتوجه‌به شرایط بازار، ترکیب سهام خود را به سهام پر ریسک و کم‌ریسک تبدیل کنیم؛ اما هیچ‌گاه سرمایه خود را به طور کامل از بازار سرمایه خارج نمی‌کنیم.

بنابراین، این گزارش بر اساس حقایق موجود و نه بر اساس جهت‌گیری‌های شخصی تهیه شده است. بااین‌وجود، این حق را برای تمام خوانندگان و کارشناسان محترم قائلیم که نظری بر خلاف نظر نگارنده و یا حتی نقد‌هایی جدی به این گزارش داشته باشند.

بیایید کمی بیشتر دراین‌خصوص صحبت کنیم و ببینیم چرا سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه این روز‌ها بیشتر شبیه قدم‌زدن روی پوست موز است.

شرایط سیاسی و امنیتی کشور

فکر نمی‌کنم در دهه گذشته تا به این حد کشورعزیزمان ایران، درگیر مناقشات نظامی و سیاسی مستقیم و غیرمستقیم شده باشد. 

صحبت خاصی در مورد اینکه آیا دولت جناب آقای رئیسی مسبب شرایط به وجود آمده است یا خیر، نداریم (چرا که اصولاً صحبت دراین‌خصوص نیاز به دانش سیاسی لازم و بررسی چندجانبه مسائل دارد که ما تخصصی در این زمینه نداریم)، بااین‌وجود بیان حضور غیرمستقیم ایران در جنگ روسیه علیه اوکراین (به گواه بسیاری از رسانه‌های داخلی و بین‌المللی) و موضع‌گیری‌های بسیاری از کشور‌های اروپایی و آمریکا، حمایت‌های لفظی و ضمنی مسئولین رده‌بالای کشور از مواضع حماس و موضوع فلسطین، درگیری نظامی و تزلزل در پایگاه‌ها و گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران در عراق، سوریه و لبنان، بروز اتفاقات ناگوار امنیتی در کشور نظیر حادثه دلخراش تروریستی کرمان، شیراز و درگیری در بسیاری از جبهه‌های نظامی و سیاسی متفرقه نظیر آذربایجان، افغانستان و... رخداد‌هایی است که می‌تواند تصمیمات اصلی هر سرمایه‌گذاری را تحت‌الشعاع قرار دهد.

بسیاری از سرمایه‌داران این روز‌ها به دلیل افزایش درگیری‌های نظامی ایران در هر یک از جبهه‌های ذکر شده، نه جرئت دارند سرمایه‌های خود را در بازار خودرو و مسکن وارد کنند و نه شجاعت سرمایه‌گذاری در بازار بورس را دارند. حتی وضع قوانین سخت‌گیرانه در بازار ارز و به‌نوعی سرکوب نرخ ارز در ایران و همچنین زمزمه‌های اخذ مالیات‌های سنگین از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار طلا هم تا حدود زیادی این بازار‌ها را به رکود کشانده است.

همه خوانندگان حتی بهتر از نگارندگان می‌دانند که هر گونه درگیری نظامی ایران با دیگر کشورها، باعث شوک شدید و ریزش نگران‌کننده قیمت‌ها در بازار سرمایه می‌گردد. شوربختانه شرایط کشور و درگیری‌ها و تحولات منطقه در ماه‌های اخیر، آنقدر برجسته و نگران‌کننده بوده است که حتی طرفداران پروپاقرص بازار سرمایه کشور نیز، بااحتیاط در خصوص سرمایه‌گذاری در این بازار صحبت کنند.

انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، حمله‌های تروریستی و مقطعی رژیم صهیونیستی علیه مواضع ایران و فرماندهان شبه گروه‌های نظامی تحت حمایت ایران، افزایش احتمال بروز حوادث تروریستی در داخل کشور و... موضوعاتی هستند که می‌توانند مواضع سیاسی و امنیتی ایران را حتی بدتر و بیشتر از ۲ سال گذشته، تحت الشعاع قرار دهد.

کفگیر دولت به ته‌دیگ خورده و دنبال منابع مالیاتی جدید است!

پس از شرایط سیاسی و امنیتی کشور به‌عنوان اصلی‌ترین مانع اطمینان در سرمایه‌گذاری، سمت‌وسوی سیاست‌های اقتصادی دولت هم اخبار خوبی را به فعالین بازار سرمایه و حتی سایر بازا‌رهای موازی مخابره نمی‌کند.

به نقل از سعید لیلاز در برنامه هفته گذشته برنامه شیوه، منابع آبی و نفتی به‌عنوان اصلی‌ترین ابزار حکمرانی حاکمان در سال‌های گذشته کشور جای خود را به مالیات و استفاده از درآمد‌های مردم در سال‌های آتی داده است.

باتوجه‌به تجربه ۴۵ساله اخیر حکمرانی در کشور، به‌راحتی می‌توان دید که بسیاری از نهاد‌های حکومتی که اتفاقاً پردرآمدترین و اصلی‌ترین بازو‌های اقتصادی کشور نیز به شمار می‌روند، همواره زیر چتر حمایتی دولت و حاکمان کشور بوده‌اند. به‌نوعی این نهاد‌های امنیتی و شاید مذهبی، آخرین متضرران ریاضت‌ها و نابسامانی‌های اقتصادی است.

از طرفی آنقدر وضع معیشتی و اقتصادی کارمندان و کارگران کشور در سال‌های اخیر کاهش‌یافته که هر گونه فشار‌های مازاد بر این قشر، منجر به ناآرامی‌های اجتماعی و اعتراضات سراسری می‌گردد.

بنابراین، تنها محل‌های جدید مالیاتی در بودجه ۱۴۰۳ که اتفاقا با ۵۰ درصد افزایش نسبت به سال گذشته هم پیش بینی شده، کاهش مشوق‌های صادراتی شرکت‌های صادرات محور در صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و همچنین افزایش بهره‌های مالکانه معادن کشور خواهد بود.

در صورت تحقق این امر و افزایش فشار‌های مالیاتی دولت بر شرکت‌های صادرات محور، بازار بورس کشور با چالش‌های جدی روبرو خواهد شد.

شاید بتوان بحث جرایم بانک‌ها در خصوص عدم اعطای تسهیلات مسکن در ماه‌های گذشته را نیز، به‌نوعی استفاده دولت از قدرت حکمرانی و تأمین برخی هزینه‌های خود از جیب بانک‌ها دانست.

به هر صورت تصمیمات خلق‌الساعه و غیرکارشناسی، نظیر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و صنایع، وضع قوانین مالیاتی جدید و... نه‌تنها نتوانسته کمکی به بهبود اقتصادی کشور کند؛ بلکه این اقدامات به اعتماد زدایی هر چه بیشتر در بازار سرمایه منجر گردیده است.

آنچه مسلم است بسیاری از فعالین و سرمایه‌گذاران قدیمی بازار سرمایه به این نتیجه رسیده‌اند که سال آتی، دولت از هیچ راهی برای جبران بخشی از کسری بودجه چشمگیر خود غافل نخواهد بود و بی‌تردید این تصمیمات غیرکارشناسی، گریبان شرکت‌ها و اهالی بازار سرمایه را خواهد گرفت. 

ابهامات در خصوص سمت‌وسوی تصمیمات کلان اقتصاد کشور

بر خلاف کشور‌های توسعه‌یافته در جهان که با بررسی یک یا دو شاخص بااهمیت مالی و اقتصادی و یا حتی چند سخنرانی شفاف از مدیران بانک مرکزی و یا وزرای اقتصاد آنها، می‌توان سیاست‌های اصلی اقتصادی هر سال را حدس زد، در ایران حتی وزرا و مدیران بزرگ‌ترین نهاد‌های مالی نظیر بانک مرکزی هم نمی‌دانند که تکلیف سیاست‌ها و خط و مشی اصلی اقتصادی هر سال و سال‌های آتی چیست.

متأسفانه، عدم پیش‌بینی‌پذیر بودن سیاست‌های مالی و اقتصادی کشور در سال‌های اخیر لطمات بسیار زیادی را به سرمایه‌گذاران و قشر متوسط و ضعیف جامعه وارد کرده است. بی شک، همین سردرگمی یکی از سموم اصلی سرمایه‌گذاری و اتخاذ پوزیشن‌های مختلف در بازار‌های مالی و بازار‌های موازی است.

سرکوب نرخ ارز ادامه می‌یابد یا خیر؟

دولت به دنبال سیاست‌های انقباضی می‌رود و یا باسیاست‌های انبساطی در صدد خروج از رکود سنگین بازار‌ها برمی‌آید؟

شاهد تغییر در سیاست‌های بین‌المللی کشور و گشایش‌های اقتصادی در آینده خواهیم بود یا خیر؟

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران، دشوارترین شغل در جهان

به اعتقاد نگارندگان، اگر سرمایه‌گذاران نخواهند با استفاده از ضعف‌های مفرط نظارتی و از طریق پروژه کردن سهام و بیچاره کردن هزاران‌هزار نفر انسان از طبقه متوسط و ضعیف در بازار سرمایه به مال‌اندوزی بپردازند، بی‌تردید سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران یکی از دشوارترین و مبهم‌ترین مشاغل حاضر در دنیا است.

به عبارتی هر یک از دلایل بالا می‌تواند تا حدود زیادی منجر به فرار سرمایه‌گذاران از بازار سرمایه کشور گردد چه برسد به تجمیع تمام عوامل فوق.

حال شما بگویید آیا سرمایه‌گذاری در این بازار منطقی است یا غیرمنطقی؟